Jakie choroby mogą mieć związek z nieleczonymi zębami i tkankami otaczającymi zęby?
Troska o zdrowie jamy ustnej w naszym kraju jest pewnym problemem społecznym. Odsetek osób cierpiących na dolegliwości związane z zębami jest porażający – tylko jeden na dwudziestu Polaków jest od nich wolny. Najpowszechniej występującym zjawiskiem jest próchnica. Nieleczona niesie z sobą poważne zagrożenia dla zdrowia. Kolejnym , powszechnym problemem jest parodontoza.
Próchnica i choroby przyzębia – lekceważony problem
Świadomość szkodliwego wpływu próchnicy i konieczności jej leczenia jest nadal niska, chociaż to ona jest początkiem większości chorób jamy ustnej. Bakterie rozkładające cukry produkują silne kwasy, które w trakcie tego procesu doprowadzają do naruszenia struktury zębów poprzez rozmiękczenie ich szkliwa. Powstające w ten sposób ubytki prowadzą nie tylko do pogłębienia kłopotów z uzębieniem (m.in. stanów zapalnych, ukruszeń, konieczności leczenia kanałowego ), ale także do innych chorób organizmu. Drugą dominującą przyczyną są choroby przyzębia. Ich główną przyczyną jest płytka nazębna i związane z nią działanie bakterii. Inne czynniki ryzyka to zaburzenia zwarcia, działanie tytoniu, czynniki metaboliczne.
Obecne w płytce nazębnej ( związanej z niewystarczającą higieną) bakterie uwalniają toksyny i w wyniku reakcji gospodarza pojawiają się cytokiny prozapalne .Prowadzą one razem do rozwoju zapalenia w tkankach przyzębia a następnie do ich uszkodzenia zwanego powszechnie parodontozą ( uszkodzenie dziąseł, ozębnej, cementu korzeniowego i kości) Mediatory zapalenia i toksyny bakteryjne ( zwłaszcza bakterie beztlenowe) nie działają tylko miejscowo ale mogą wraz z krwią dostawać się na obwód organizmu i dostarczane do innych tkanek i narządów mogą być przyczyną chorób ogólnoustrojowych. Lista schorzeń wynikających ze złego stanu uzębienia jest długa – i nadal rośnie.
Zdrowe zęby i przyzębie to zdrowy organizm – i na odwrót…
Dobry stan uzębienia i tkanek przyzębia ma bezpośrednie przełożenie na zdrowie ogólne pacjenta. Katalog chorób, związanych pośrednio lub bezpośrednio z higieną jamy ustnej może być dla wielu osób zaskakujący. Oto niektóre z nich:
- dolegliwości kardiologiczne ( miażdżyca naczyń krwionośnych, zakrzepy, zawały , nadciśnienie tętnicze) Bakterie związane z próchnicą a zwłaszcza beztlenowce odpowiedzialne za parodontozę dostają się do krwioobiegu i mogą tworzyć blaszki miażdżycowe przy ścianach naczyń krwionośnych co jest powodem zakrzepów, zatorów, miażdżycy, zawałów czy nadciśnienia tętniczego Płytki miażdżycowe zawierają te same bakterie, które towarzyszą chorobom jamy ustnej Mediatory zapalenia uwalniane w reakcjach zapalnych bakterie- gospodarz są powodem dodatkowych uszkodzeń na przykład zastawek czy wsierdzia .
- choroby nerek – nerki są jednym z naturalnych filtrów w organizmie ludzkim, a przedostające się do nich toksyny mogą prowadzić do zaburzeń w ich prawidłowej pracy. Bakterie związane z próchnicą czy parodontozą poprzez krew dostają się do nerek i mogą finalnie wywoływać szereg powikłań np. kłębuszkowe zapalenie nerek.
- problemy z trzustką, cukrzyca – wpływ stanu zębów na trzustkę jest bardzo silny. Dwóch na trzech pacjentów onkologicznych zaniedbywało leczenie uzębienia w okresie poprzedzającym chorobę nowotworową. Próchnica i parodontoza ( poprzez mediatory zapalenia i toksyny bakteryjne) znajduje się wśród czynników ryzyka nasilających przebieg cukrzycy, ( zwiększenie zapotrzebowania na insulinę ,ale także jej skutków.( uszkodzenia naczyniowe) I odwrotnie . Niewyrównana cukrzyca wpływa na zaawansowanie destrukcji w tkankach przyzębia!
- reumatyzm – pełne wyleczenie uzębienia pozytywnie wpływa na obniżenie poziomu zapalenia , zaawansowania choroby oraz odczuwanych dolegliwości przez chorego.
- Choroby płuc – beztlenowce odpowiedzialne za naciek tkanek przyzębia przedostają się do układu oddechowego, co w rezultacie może prowadzić do wystąpienia powikłań zapalnych np. zapalenia oskrzeli, płuc , niewydolności oddechowej
Nie wszystkie następstwa dolegliwości związanych z jamą ustną są chorobami samymi w sobie, aczkolwiek i one mają bezpośrednie przełożenie na życie i zdrowie. Przykładem może być zależność między chorobami zębów i dziąseł a ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej wagi urodzeniowej noworodków. Stanowi to bezpośrednie zagrożenie dla matki, ale głównie dla nowo narodzonego dziecka – wcześniactwo nierzadko oznacza niedostateczną masę ciała, ale też istotne wady rozwojowe.
Zdrowe zęby i przyzębie to zdrowy organizm – stwierdzenie to nie jest sloganem, lecz doświadczeniem wielu lekarzy i pacjentów. Jeszcze więcej prawdy znajduje się w twierdzeniu ,iż rozwinięte choroby jamy ustnej – prędzej czy później – z całą pewnością zaczną rzutować na pozostałe organy i tkanki organizmu. I odwrotnie -nieleczone choroby ogólne ( np. cukrzyca) wpływają na zmiany w jamie ustnej ( choroby dziąseł , przyzębia , błony śluzowej jamy ustnej) Wczesne i skuteczne leczenie uzębienia powinno być traktowane jako jeden z absolutnych priorytetów zdrowotnych.